|
Virus Zika là chủng virus gây ra bệnh cảnh sốt giống sốt do siêu vi thông thường, tuy nhiên một trong những điều đáng lưu ý là biến chứng để lại cho trẻ sơ sinh, cũng vì vậy mà nó trở thành chủ đề nóng những ngày gần đây khi mức độ lây lan ngày một rộng rãi cho cộng đồng. Vậy virus Zika là gì và nó gây ra những biểu hiện bệnh như thế nào?
Lịch sử
Virus Zika thuộc họ flavivirus. Họ virus này được biết đến với những cái tên quen thuộc gây ra các bệnh như sốt vàng, sốt xuất huyết Dengue hay Tây Sông Nile và viêm não Nhật Bản. Virus Zika lần đầu tiên được phát hiện vào năm 1947, trong những nghiên cứu được tài trợ bởi quỹ Rockefeller trên loài khỉ nâu bắt được từ rừng nhiệt đới Zika thuộc Uganda. Nhóm nghiên cứu khi đó đang giám sát bệnh sốt vàng (yellow fever) thì vô tình phát hiện ra ở con khỉ nâu thứ 766 mang trong mình một chủng virus khác. Sau khi nghiên cứu và phân lập họ đặt tên cho nó là virus Zika – lấy tên của khu rừng Zika thuộc Uganda
Nghiên cứu năm 1947 tìm ra virus Zika lần đầu tiên
Tại sao Zika lại trở nên nổi tiếng trong thời gian gần đây?
Sau nhiều thập kỉ, những ca bệnh với bệnh cảnh sốt được báo cáo về, đã phân lập được dòng virus Zika xuất hiện trên người, khởi đầu là các quốc gia Châu Phi và Châu Á. Năm 2007, virus gây bệnh đã đến ở đảo Yap, thuộc quần đảo Caroline ở Tây Thái Bình Dương. Và cho đến 2013 thì xuất hiện tại hòn đảo Polynesia của Pháp. Ca bệnh đầu tiên tại Nam Mỹ ghi nhận vào tháng 5 năm 2015 ở Brazil đã dấy lên hồi chuông về virus Zika với triệu chứng trẻ sơ sinh bị teo não, liệt, hội chứng Guillain-Barré (miễn dịch cơ thể tấn công tế bào não do đáp ứng với kháng nguyên của siêu vi, vi khuẩn) sau khi được sinh ra ở người mẹ bị nhiễm virus khi đang mang thai.
Teo não ở trẻ sơ sinh do mẹ nhiễm virus Zika trong thai kì
Theo ghi nhận từ Trung tâm kiểm soát và phòng chống dịch bệnh (CDC), bệnh được lây lan từ những người đi du lịch từ các quốc gia đang có dịch bệnh gây ra do virus Zika như:
- Các quốc gia nằm ở vùng biển Caribe: Barbados; Curaçao; Dominican Republic; Guadeloupe; Haiti; Martinique; the Commonwealth of Puerto Rico, a U.S. territory; Saint Martin; U.S. Virgin Islands
- Các quốc gia Nam Mỹ: Bolivia, Brazil, Colombia, Ecuador, French Guiana, Guyana, Paraguay, Suriname, Venezuela
- Các quốc gia Trung Mỹ: Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, Nicaragua, Panama
- Các quốc đảo nằm ở Thái Bình Dương: American Samoa, Samoa
- Cộng hòa Cape Verde
- Mexico, Mỹ
Cập nhật mới nhất theo trang web của CDC về bản đồ dịch tễ của sốt do virus Zika :
Màu đỏ là vùng đang có dịch do virus Zika
Màu hồng là vùng có nguy cơ do vecter truyền bệnh (là muỗi Aedes) có mật độ cao
Vậy virus Zika có thật sự nguy hiểm?
Theo các ghi nhận mới nhất từ CDC, ở các quốc gia đang có dịch thì cứ 5 người, sẽ có 1 người mắc bệnh. Qua nghiên cứu,bệnh được truyền khi muỗi Aedes (muỗi vằn) hút máu từ người bệnh sang người khác , không lây qua không khí hay giọt bắn. Một nghiên cứu khác về sự xuất hiện của virus trong tinh dịch có thể lây bệnh, theo ghi nhận từ CDC ngày 2/2, một người đàn ông ở Texas được xem là trường hợp lây nhiễm qua đường tình dục đầu tiên được xác định tại Mỹ sau khi quan hệ với bệnh nhân vừa trở về từ Venezuela.
Nhân viên y tế tại Sao Paulo (Brazil) cho một người lính xem ấu trùng của muỗi Aedes mà cô ta tìm thấy từ chương trình phòng chống muỗi (muỗi vằn chủ yếu đẻ trứng ở nước sạch và tĩnh nên không có ao tù nước đọng sẽ không có muỗi)
Ở những người mang bệnh (không tính phụ nữ đang mang thai), biểu hiện bệnh chỉ giống sốt do siêu vi thông thường với sốt cao, đau nhức cơ toàn thân, đôi khi xuất hiện hồng ban, mắt đỏ và tự khỏi trong vòng 1 tuần sau đó, hầu như không để lại di chứng nào. Trong khi đó ở những phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh sẽ có những dị dạng như teo não, liệt, hội chứng Guillain-Barré, tất cả đều do virus gây bệnh được truyền từ máu mẹ sang thai nhi thông qua dây rốn.
Hình ảnh teo não ở trẻ sơ sinh
Vậy ta có phòng chống được bệnh do virus Zika ?
Theo khuyến cáo của WHO, cách phòng chống lây lan dịch bệnh là hạn chế đi du lịch đến các nước đang có dịch vì cho đến hôm nay, chưa có một loại vacxin nào có thể ngăn ngừa nhiễm virus Zika cũng như chưa cho loại thuốc nào trên thị trường có thể dùng cho người mẹ bị nhiễm virus Zika trong thai kì để ngăn ngừa các dị dạng cho con.
|